Brot úr sögu skólans
Danska þingið samþykkti árið 1854 lög sem veittu Íslendingum fullt verslunarfrelsi. Verslunarstéttin minntist þessara tímamóta með veglegu samsæti 15. apríl 1904. Þar flutti Brynjólfur H. Bjarnason kaupmaður ræðu og fjallaði um mikilvægi þess að stofnaður yrði verslunarskóli á Íslandi. Tilraunir höfðu verið gerðar til að koma á fót slíkum skóla en þær höfðu ekki heppnast sem skyldi. Verslunarmannafélag Reykjavíkur tók skólamálið upp á sína arma og fékk Kaupmannafélag Reykjavíkur til liðs við sig. Þetta bar árangur. Verzlunarskóli Íslands tók til starfa haustið 1905. Ólafur G. Eyjólfsson verslunarmaður var ráðinn skólastjóri. Verzlunarskólinn var settur í fyrsta skipti mánudaginn 16. október 1905 kl. 8 árdegis. Á skólabekk settust 47 nemendur og var þeim skipt í tvær deildir, undirbúningsdeild og neðri deild. Að auki hófu sjö nemendur nám í tungumáladeild skólans sem aðeins var starfrækt einn vetur. Var raðað í deildir eftir kunnáttu nemenda og var sérstaklega tekið tillit til reikningskunnáttu við þá niðurröðun. Enginn nemandi þótti hæfur til að setjast í efri deild og var henni því ekki komið á laggirnar fyrr en árið 1906.
Stofnun Verzlunarskóla Íslands var mikilvægur liður í sjálfstæðisbaráttu landsins, eftir því sem Íslendingar voru betur menntaðir á sviði verslunar- og skrifstofustarfa gátu þeir frekar rekið alla verslun í landinu án utanaðkomandi aðstoðar. Þá hafði stofnun Verzlunarskóla Íslands jákvæð áhrif á jafnréttisbaráttu í landinu því að bæði stúlkur og piltar höfðu jafnan aðgang að skólanum og strax í upphafi skapaðist hefð fyrir því að stúlkur stunduðu nám við skólann og gæfu piltunum þar ekkert eftir. Fyrsti dúx skólans var til dæmis stúlka, Lovísa Ágústsdóttir Fjelsted sem var í fyrsta útskriftarhópnum árið 1907.
Fyrsta starfsárið var aðeins kennt milli klukkan 8 og 10 á morgnana og var það gert til þess að nemendur gætu verið í fullri vinnu með náminu. Fljótlega þótti þó ljóst að námið yrði að hafa forgang og næstu árin lengdist daglegur skólatími. Skólaárið 1911-1912 var hann til dæmis orðin 6-7 klukkustundir á dag hjá efri deild og fjórar klukkustundir hjá neðri deild. Félagslíf nemenda var töluvert samanborið við aðra skóla á þessum tíma. Málfundafélag Verzlunarskóla Íslands, M.F.V.Í., var stofnað árið 1908 og sama ár hóf skólablaðið Viljinn göngu sína. Nemendur héldu einnig dansæfingar reglulega og var jóladansleikurinn þeirra fjölsóttastur.
Fyrsta skólaárið var skólinn til húsa í Vinaminni við Mjóstræti 3. Árið eftir flutti hann í Melsteðshús sem stóð við Austurstræti en var þar aðeins einn vetur. Haustið 1907 var skólinn til húsa í bakhúsi Thomsen-magasíns við Kolasund 1 og árið 1912 flutti hann í betra húsnæði við Vesturgötu 10A. Verzlunarskólinn var til húsa við Vesturgötu allt til ársins 1931 en þá flutti hann að Grundarstíg. Sama ár tók Vilhjálmur Þ. Gíslason við stöðu skólastjóra af Jóni Sívertsen sem hafði verið skólastjóri frá árinu 1915. Við flutninginn að Grundarstíg breyttist margt. Fram að því höfðu nemendur skólans aldrei verið fleiri en 100. Þegar hart var í ári fjárhagslega, t.d. á krepputímum fyrri heimsstyrjaldarinnar, voru nemendur skólans aðeins rúmlega 50 talsins.
Þegar Vilhjálmur Þ. Gíslason tók við skólastjórastöðunni og skólinn fluttist í betra húsnæði við Grundarstíg fór smámsaman að komast betri mynd á félagslíf nemenda. Fyrsta nemendamótið var haldið að frumkvæði Vilhjálms árið 1932 og Verzlunarskólablaðið kom út í fyrsta skipti árið 1933. Námið varð einnig markvissara og árið 1933 tók framhaldsdeild til starfa við skólann og var hún sérstaklega hugsuð þannig að nemendur gætu stundað verslunarstörf með námi.
Yfirstjórn skólans tók einnig töluverðum breytingum á þessum árum. Árið 1922 hafði Verslunarráð Íslands tekið við yfirstjórn VÍ og árið 1931 fól Verslunarráðið sérstakri skólanefnd, sem skipuð var fulltrúum úr viðskiptalífinu, stjórn skólans. Árið 1934 var samþykkt ný skipulagsskrá fyrir Verzlunarskólann þar sem skýrt var tekið fram að skólanefnd ætti að fara með yfirstjórn skólans. Hefur það skipulag haldist allt til dagsins í dag.
Árið 1939 tók Nemendasamband Verzlunarskóla Íslands til starfa en það hefur það helst að markmiði að efla vináttu og samkennd brautskráðra nemenda. Nemendasambandið heldur árlega samkomu þar sem afmælisárgangar skólans koma saman og skemmta sér.
Árið 1943 tók Lærdómsdeild Verzlunarskólans til starfa og tveimur árum síðar útskrifuðust fyrstu stúdentarnir frá VÍ. Í útskriftarhópnum voru sjö piltar. Árið eftir útskrifuðust 15 nemendur, 12 piltar og þrjár stúlkur. Með Lærdómsdeildinni fékk skólinn á sig nýtt og metnaðarfyllra yfirbragð. Árið 1944 fékk kennari við skólann í fyrsta sinn fastráðningu en allir kennarar skólans höfðu fram að því verið stundakennarar. Sama ár var Kennarafélag Verzlunarskólans stofnað. Þá voru ýmsar endurbætur gerðar á kennslunni á 5. áratuginum.
Árið 1953 tók dr. Jón Gíslason við stöðu skólastjóra og lagði hann mikla áherslu á að gera skólann nútímalegan og vel tækjum búinn. Dr. Jón lagði mikið upp úr því að kynna sér verslunarskóla erlendis og tók kennara með sér á ráðstefnur svo að þeir gætu kynnt sér nýjustu kennslutækni. Samhliða því sem námið var öflugara efldist félagslíf nemenda einnig. Ýmsir klúbbar voru stofnaðir í skólanum, s.s. kvikmyndaklúbbur og radíóklúbbur. Dansleikir voru vel sóttir og útgáfa skólablaðanna efldist. Árið 1963 batnaði aðbúnaður nemenda einnig töluvert þegar fyrsti áfangi að nýju skólahúsnæði við Þingholtsstræti var tekinn í notkun. Árið 1966 eignaðist skólinn svo þriðja hús sitt, vélritunarhúsið við Hellusund. Þá voru nemendur í verslunar- og lærdómsdeild skólans orðnir 483. Kennarar við skólann voru þá 33. Mjög misjafnt var milli árganga hver hlutföllinn voru milli pilta og stúlkna í skólanum. Árið 1957 voru til að mynda aðeins 16 stúlkur í 4. bekk en 50 piltar, en árið 1960 var kynjahlutfallið nokkuð jafnt, 34 stúlkur og 36 piltar. Á síðustu fjórum árum 6. áratugarins útskrifuðust alls 289 nemendur með verslunarpróf. Í þeim hópi voru 99 stúlkur og 190 piltar.
Árið 1970 var brautaskipting tekinn upp í fyrsta skipti í Verzlunarskólanum en þá var lærdómsdeild skipt í hagfræðideild og máladeild. Árið 1984 var svo stærðfræðideild bætt við.
Dr. Jón Gíslason lét af störfum árið 1979 og við skólastjórastöðunni tók Þorvarður Elíasson. Töluverðar breytingar voru gerðar á námi við skólann í byrjun níunda áratugarins. Kennsla í tölvufræði hófst árið 1980 og árið 1983 tók Verslunarmenntadeild til starfa, en hún var ætluð þeim nemendum sem tekið höfðu verslunarpróf en ekki náð þeirri lágmarkseinkunn sem þurfti til að komast upp í lærdómsdeild.
Á þessum árum var einnig mikil umræða um húsnæðismál skólans. Árið 1981 var ákveðið að reisa nýtt húsnæði fyrir skólann á óbyggðu svæði við Ofanleiti og hófust framkvæmdir við bygginguna vorið 1983. Í ársbyrjun 1986 flutti skólinn svo úr húsnæði sínu við Grundarstíg, Hellustund og Þingholtsstræti í nýtt húsnæði við Ofanleiti 1. Skólinn hafði aldrei áður verið í húsnæði sem sérstaklega hafði verið hannað sem skólahúsnæði. Viðbrigðin voru því mikil og aðstaða bæði nemenda og kennara stórbatnaði. Árið 1986 gekk bókasafn skólans í endurnýjun lífdaga og nemendur fengu mjög góða lesaðstöðu í skólanum. Sama ár hóf Öldungadeild VÍ starfsemi sína og starfaði hún allt til ársins 1997. Árið 1988 tók Tölvuháskóli Verzlunarskólans, TVÍ, til starfa en hann var upphafið að Viðskiptaháskólanum sem síðar varð Háskólinn í Reykjavík. Haustið 1988 voru 927 nemendur innritaðir í Verzlunarskólann og 869 stóðust próf um vorið.
Árið 1997 var tekinn upp ný brautarskipting og gátu nemendur nú valið milli alþjóðadeildar og viðskiptadeildar auk þeirra þriggja deilda sem áður höfðu verið starfræktar. Árið 2001 var tölvu- og upplýsingabraut bætt við þær brautir sem fyrir voru. Árið 2004 var svo nýtt brautakerfi tekið upp við Verzlunarskólann. Haustið 2003 voru 1084 nemendur í Verzlunarskólanum, þar af 623 stúlkur og 461 piltur. Kennarar við skólann voru þá 83.
Vorið 2015 var í fyrsta sinn innritað í skólann samkvæmt skipulagi 3ja ára náms til stúdentsprófs þar sem b0ðið er upp á fjórar ólíkar brautir þar sem hægt er að velja mismunandi línur. Námið er 207 nýjar framhaldsskóla-einingar og lýkur með stúdentsprófi á þriðja þrepi. Allar brautir innihalda svokallaðan skólakjarna, 97 einingar. Síðan tekur brautakjarni við sem inniheldur fög og áfanga sem einkenna brautina, 60 einingar í allt. Þá velja nemendur hverrar brautar ákveðna línu brautarinnar sem eru 30 einingar. Loks geta nemendur valið 20 einingar í frjálsu vali.Á þeim hundrað árum sem liðin eru frá stofnun skólans hefur margt breyst. Nemendafjöldinn hefur margfaldast og námsframboðið orðið fjölbreyttara með hverjum áratuginum sem liðið hefur. Þó má segja að Verzlunarskólinn hafi á þessum hundrað árum viðhaldið þeim sérkennum sínum að vera framsækinn skóli sem jafnan hefur leitast við að bjóða upp á fjölbreytt nám sem svarar kröfum síns tíma. Um leið hefur ætíð verið lögð mikil áhersla á að nemendum líði vel í skólanum og yfirstjórn skólans hefur, einkum frá og með árinu 1931, lagt mikla áherslu á að félagslíf nemenda væri gott.
Upplýsingarnar eru fengnar úr 100 ára sögu Verzlunarskólans sem gefin var út haustið 2005.